Người Bảo Vệ Quyền Và Lợi Ích Hợp Pháp Trong Tố Tụng Dân Sự - Luật Apollo

Quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp  là một trong những quyền dân sự của công dân được quy định rõ ràng trong Hiến pháp, đây là công cụ pháp lý để đảm bảo cho các đương sự bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong trường hợp có sự xâm hại. Thực tế cho thấy, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là một trong những người tham gia tố tụng rất quan trọng.

Vậy, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong tố tụng dân sự là gì? Quyền và nghĩa vụ của họ được quy định ra sao?

Dưới đây là những kiến thức pháp luật cần biết về Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong tố tụng dân sự, được Luật Apollo tổng hợp và hướng dẫn một cách chi tiết nhất!

Căn cứ pháp lý

Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Thế nào là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự?

Khái niệm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự

Trong tố tụng dân sự, đương sự có thể nhờ (yêu cầu) người khác tham gia tố tụng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Tuy vậy, tòa án chỉ chấp nhận người được nhờ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự khi có đủ các điều kiện do pháp luật quy định. Người tham gia tố tụng này được gọi là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.

Khoản 1 điều 75 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định khái niệm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự như sau:

“Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là người tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.”

Đặc điểm của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự

Mục đích cơ bản của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là hỗ trợ, trợ giúp pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho đương sự trong quá trình tố tụng dân sự. Do vậy, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có những đặc điểm sau:

• Một là, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự phải là người có chuyên môn ngành luật, có kỹ năng, kinh nghiệm và có đạo đức, đủ khả năng để hỗ trợ đương sự trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của họ trước tòa án.
• Hai là, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là người do đương sự tìm đến và yêu cầu tham gia tố tụng để hỗ trợ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trước tòa án.
• Ba là, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự khi tham gia tố tụng phải được tòa án chấp nhận vào sổ đăng ký và xác nhận vào giấy yêu cầu người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
• Bốn là, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong tố tụng dân sự tham gia song hành với đương sự và có địa vị pháp lý độc lập đối với đương sự mà họ bảo vệ.
• Năm là, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự thực hiện nhiệm vụ giúp đương sự về mặt pháp lý liên quan đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và thực hiện nhiều quyền và nghĩa vụ tố tụng mà đương sự không có.

Điều kiện và chủ thể tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự

Điều kiện tham gia

Để tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, chủ thể cần thỏa mãn những điều kiện luật định, cụ thể như sau:

- Điều kiện thứ nhất: là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không có tiền án tiền sự, không thuộc trường hợp đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Đây là điều kiện tiên quyết để làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.

- Điều kiện thứ hai: không thuộc trường hợp không được làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, cụ thể:

+ Theo quy định tại khoản 3 điều 75 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 “Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhiều đương sự trong cùng một vụ án, nếu quyền và lợi ích hợp pháp của những người đó không đối lập nhau. Nhiều người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có thể cùng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của một đương sự trong vụ án.”

Như vậy, nếu người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự khi tham gia bảo vệ cho nhiều đương sự trong cùng một vụ án mà quyền và lợi ích hợp pháp của những người này đối lập nhau thì sẽ không được tòa án chấp nhận. Việc quy định như vậy nhằm đảm bảo tính công bằng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự.

+ Cán bộ, công chức trong các cơ quan tòa án viện kiểm sát và công chức, sĩ quan, hạ sĩ quan trong ngành công án cũng không được pháp tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự.

Những người này hoạt động trong các cơ quan nhà nước thay mặt nhà nước thực thi và chấp hành pháp luật nên việc để họ tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự sẽ không khách quan và công bằng trong việc giải quyết vụ việc dân sự.

- Điều kiện thứ ba: người đó có yêu cầu của đương sự. Quy định này đảm bảo quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự. Không ai có thể mặc nhiên trở thành người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự mà không có sự yêu cầu của họ.

Để xác lập tư cách của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, trước hết, người được đương sự yêu cầu làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cần phải xuất trình được văn bản có nội dung thể hiện ý chí của đương sự nhờ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự.

- Điều kiện thứ tư: được tòa án làm thủ tục đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Sau khi kiểm tra giấy tờ và thấy người được đương sự đề nghị có đủ khả năng làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự thì trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được lời đề nghị, tòa án phải vào sổ đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và xác nhận vào giấy yêu cầu người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp  của đương sự (theo khoản 5 điều 75 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015)

Các chủ thể đủ tư cách làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự theo quy định của pháp luật

Theo quy định tại khoản 2 điều 75 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, những chủ thể đủ tư cách làm người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự bao gồm:

“a) Luật sư tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật về luật sư;

b) Trợ giúp viên pháp lý hoặc người tham gia trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý;

c) Đại diện của tổ chức đại diện tập thể lao động là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong vụ việc lao động theo quy định của pháp luật về lao động, công đoàn;

d) Công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không có án tích hoặc đã được xóa án tích, không thuộc trường hợp đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính; không phải là cán bộ, công chức trong các cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát và công chức, sĩ quan, hạ sĩ quan trong ngành Công an.”

Nhìn chung, đối tượng có thể tham gia tố tụng với tư cách người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự khá đa dạng. Với mỗi chủ thể khác nhau khi tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự, pháp luật lại có quy định riêng.

Quyền và nghĩa vụ tố tụng của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự

Các quyền và nghĩa vụ tố tụng của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự được quy định tại điều 76 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, cụ thể như sau:

► Về quyền của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự:

• Quyền tham gia tố tụng
• Quyền xác minh, thu thập, cung cấp các tài liệu chứng cứ
• Quyền nghiên cứu hồ sơ vụ việc dân sự
• Quyền tham gia phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và phiên hòa giải vụ án dân sự.
• Quyền yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng.
• Quyền tham gia tranh luận tại phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, đưa ra lập luận về đánh giá chứng cứ và luật áp dụng.
• Quyền tham gia phiên tòa giám đốc thẩm, tái thẩm.

► Về nghĩa vụ của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong tố tụng dân sự:

• Nghĩa vụ giúp đương sự về mặt pháp lý.
• Nghĩa vụ có mặt theo giấy triệu tập của tòa án, chấp hành quyết định của tòa án trong quá trình tòa án giải quyết vụ việc.
• Tôn trọng tòa án, chấp hành nghiêm chỉnh nội quy phiên tòa.
• Nghĩa vụ tuân thủ pháp luật tố tụng dân sự.

Ngoài ra, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự sẽ còn có những quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật. Tổng hợp các quyền và nghĩa vụ trên tạo nên địa vị pháp lý cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.

Nhìn chung, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là chủ thể quan trọng trong quá trình tố tụng dân sự. Việc quy định về chủ thể này là cần thiết nhằm bảo đảm cho hoạt động của họ được thực hiện trên thực tế, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự, bảo vệ pháp luật, pháp chế xã hội chủ nghĩa.

Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề liên quan tới Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong tố tụng dân sự cần được tư vấn, hãy liên hệ ngay tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi để được tư vấn miễn phí:

Công ty Luật TNHH Apollo với đội ngũ Luật sư và Chuyên viên tư vấn giỏi, tâm huyết, có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, chúng tôi luôn coi việc bảo vệ quyền lợi cho khách hàng là sứ mệnh hành nghề Luật sư của của mình, đồng hành với thân chủ giải quyết triệt để mọi rủi ro pháp lý.

Apollo cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên sâu, toàn diện cho cá nhân và doanh nghiệp, sự hài lòng của quý khách là niềm hân hạnh của Công ty chúng tôi!

Apollo

 Sáng tạo giá trị - Kiến tạo Bình an