Tội Phạm Mạng Là Gì? Cách Để Bảo Vệ Mình Trước Tội Phạm Mạng - Luật Apollo

Tình hình tấn công mạng ở Việt Nam ngày càng phức tạp. Tội phạm mạng đã sử dụng nhiều loại mã độc nhằm vào các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Số lượng tội phạm mạng trong lĩnh vực thanh toán điện tử, tài chính, ngân hàng ngày càng gia tăng. Dưới đây là những kiến thức pháp luật về tội phạm mạng và cách bảo vệ mình trước tội phạm mạng mà bạn đọc cần biết.

Căn cứ pháp lý:

Luật an ninh mạng 2018

Bộ luật hình sự 2015

Tội phạm mạng là gì?

Theo quy định tại Khoản 7 Điều 2 Luật An ninh mạng 2018 tội phạm mạng được quy định cụ thể như sau: “Tội phạm mạng là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để thực hiện tội phạm được quy định tại Bộ luật Hình sự.”

Như vậy, tội phạm mạng có thể được định nghĩa là bất kỳ hoạt động tội phạm nào liên quan đến những thiết bị nối mạng (máy tính, điện thoại thông minh…) hoặc chính hệ thống mạng. Trong khái niệm tội phạm mạng, một thiết bị điện toán vừa có thể là mục tiêu của tội phạm, vừa có thể được sử dụng làm công cụ để thực hiện hành vi phạm tội. Còn theo quy định tại Bộ luật Hình sự Việt Nam thì tội phạm mạng là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để thực hiện hành vi phạm tội.

Theo đó, bằng cách lợi dụng hoặc sử dụng công nghệ máy tính theo hướng sai trái, tội phạm mạng sẽ truy cập dữ liệu cá nhân nhạy cảm của người dùng (dữ liệu thẻ thanh toán, thông tin đăng nhập…), bí mật thương mại của các công ty, cơ quan nhà nước, thông tin có giá trị… hoặc sử dụng Internet cho bất kỳ mục đích độc hại nào khác. Những tên tội phạm mạng thường sử dụng mã độc (phần mềm độc hại) và các mánh khóe cùng nhiều phương thức khác nhau nhằm khai thác lỗ hổng bảo mật và gây thiệt hại cho chủ thể. Các hành vi cấu thành nên định nghĩa tội phạm mạng có thể kể đến như tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; gây sự cố, tấn công, xâm nhập, chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

Đặc điểm của tội phạm mạng

Theo Mục 2 Chương XXI Bộ luật hình sự 2015 quy định về tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông trong đó có 09 tội phạm liên quan đều mang những đặc điểm chung.

• Thứ nhất, tội phạm sử dụng công nghệ cao xâm phạm trật tự an toàn thông tin, gây tổn hại cho lợi ích của quốc gia, quyền và các lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân.
• Thứ hai, tội phạm sử dụng công nghệ cao phải là những hành vi được xác định là tội phạm theo quy định của pháp luật. Ở Việt Nam, một hành vi chi được coi là tội phạm khi hành vi đó được quy định trong Bộ luật Hình sự. 
• Thứ ba, tội phạm sử dụng công nghệ cao được thực hiện bằng việc sử dụng tri thức, kỹ năng, công cụ, phương tiện công nghệ thông tin ở trình độ cao. 
• Thứ tư, về chủ thể, tội phạm sử dụng công nghệ cao có thể được thực hiện bởi bất kỳ ai có đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của luật Hình sự. Thứ năm, tội phạm sử dụng công nghệ cao được thực hiện bởi lỗi cố ý. Khi thực hiện tội phạm sử dụng công nghệ cao, người phạm tội phải ý thức rõ hành vi của mình là trái quy định pháp luật có thể gây hậu quả xấu xảy ra. 

Phân loại tội phạm mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao

Theo Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, tội phạm sử dụng máy tính, thiết bị số, mạng máy tính, mạng viễn thông gây tổn hại tính bảo mật, tính toàn vẹn và tính khả dụng của hệ thống máy tính là nhóm tội phạm sử dụng công nghệ cao thuần tuý xâm phạm trật tự an toàn thông tin.

Các tội phạm sử dụng công nghệ cao thuộc loại này bao gồm: Tội sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật (Điều 285), Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Điều 296); Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của người khác (Điều 289);… Tội phạm này được phân loại thành các loại cụ thể như sau:

• Thứ nhất, tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, như: sử dụng thông tin tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc làm giả thẻ ngân hàng nhằm chiếm đoạt tài sản của chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hoá, dịch vụ; lừa đảo trong thương mại điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động vốn tín dụng, mua bán và thanh toán cổ phiếu qua mạng; truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân  tại các tổ chức tín dụng thực hiện chiếm đoạt tài sản;…
• Thứ hai, tội phạm sử dụng công nghệ cao vi phạm về nội dung là những hành vi liên quan đến việc đưa, cung cấp trái pháp luật các thông tin, dịch vụ trên các mạng thông tin, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Nghiên cứu các tài liệu của một số quốc gia về phân loại tội phạm sử dụng công nghệ cao như Công ước Budapest về Tội phạm mạng (2001) của Hội đồng châu Âu cho thấy một số hành vi thường được coi là tội phạm sử dụng công nghệ cao vi phạm về nội dung đó là lạm dụng tình dục trên mạng (Cyber Sexual Abuse); xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác hoặc uy tín của các tổ chức trên mạng (Cyber Defamation); đe dọa, quấy rối trên mạng (Cyberstalking); truyền bá các nội dung kỳ thị chủng tộc, phỉ báng tôn giáo;…

Cách để bảo vệ mình trước tội phạm mạng

Hiện nay để bảo vệ mình trước tội phạm mạng thì Điều 5 Luật an ninh mạng 2018 quy định như sau: 

• Ngăn chặn, yêu cầu tạm ngừng, ngừng cung cấp thông tin mạng; đình chỉ, tạm đình chỉ các hoạt động thiết lập, cung cấp và sử dụng mạng viễn thông, mạng Internet, sản xuất và sử dụng thiết bị phát, thu phát sóng vô tuyến theo quy định của pháp luật;
• Yêu cầu xóa bỏ, truy cập xóa bỏ thông tin trái pháp luật hoặc thông tin sai sự thật trên không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
• Thu thập dữ liệu điện tử liên quan đến hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên không gian mạng;
• Phong tỏa, hạn chế hoạt động của hệ thống thông tin; đình chỉ, tạm đình chỉ hoặc yêu cầu ngừng hoạt động của hệ thống thông tin, thu hồi tên miền theo quy định của pháp luật;
• Khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự

⇒ Như vậy có thể thấy rằng tội phạm mạng đang tiến triển với tốc độ cực kỳ nhanh chóng, với các xu hướng mới liên tục xuất hiện. Tội phạm mạng ngày càng trở nên nhanh nhẹn hơn, khai thác các công nghệ mới với tốc độ cực nhanh, điều chỉnh các cuộc tấn công của chúng bằng các phương pháp mới và hợp tác với nhau theo những cách mà chúng ta chưa từng thấy trước đây. Các mạng lưới tội phạm phức tạp hoạt động trên khắp thế giới, phối hợp các cuộc tấn công phức tạp chỉ trong vài phút. Do đó, mỗi chúng ta phải luôn cảnh giác và có kiến thức an ninh mạng để tự bảo vệ mình trước những sự tấn công cũng như là sử dụng các giải pháp bảo mật uy tín hiện nay, có như thế mới không bị ảnh hưởng bởi tội phạm mạng.

Trên đây là nội dung, thông tin Luật Apollo giải đáp cho bạn đọc về tội phạm mạng.

Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề và thắc mắc về tội phạm mạng và làm thế nào để bảo vệ mình trước tội phạm mạng cần được tư vấn, hãy liên hệ ngay tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi để được tư vấn miễn phí.

Apollo cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên sâu, toàn diện cho cá nhân và doanh nghiệp, sự hài lòng của quý khách là niềm hân hạnh của Công ty chúng tôi!

Apollo

Sáng tạo giá trị - Kiến tạo Bình an