Khởi Kiện Quyết Định Thu Hồi Đất - Quy Định Pháp Luật Hiện Hành 2022

Khi có quyết định thu hồi đất mà cá nhân, tổ chức cho rằng quyết định đó ảnh hưởng, xâm phạm đến quyền lợi ích hợp pháp của mình. Khi đó cá nhân, tổ chức có quyền khiếu nại quyết định thu hồi đất hoặc khởi kiện quyết định thu hồi đất ra tòa án có thẩm quyền. Trong phạm vi bài viết này, Luật Apollo sẽ đưa ra một số phân tích, làm rõ về việc khởi kiện quyết định thu hồi đất.

Cơ sở pháp lý:

1. Luật đất đai 2013

2. Luật tố tụng hành chính 2015

3. Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Đất đai

4. Nghị quyết 326/2016 quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án

Căn cứ khởi kiện quyết định thu hồi đất

Khoản 1 Điều 30 Luật tố tụng hành chính quy định các khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án có khiếu kiện quyết định hành chính (quyết định thu hồi đất). Quyết định thu hồi đất là quyết định hành chính.  Vì quyết định thu hồi đất là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước ban hành quyết định về vấn đề thu hồi đất đai trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với người sử dụng đất. Quyết định thu hồi đất phải có tên chủ thể bị thu hồi hoặc thửa đất bị thu hồi để người có đất bị thu hồi chứng minh họ có “quyền -có đất bị thu hồi” khởi kiện đối với quyết định thu hồi đó.

Tại khoản 1 Điều 204 Luật đất đai 2013 chỉ rõ người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. Cá nhân, tổ chức khi bị thu hồi đất có quyền khởi kiện quyết định thu hồi đất nếu có bằng chứng chứng minh việc thu hồi đất đó là trái pháp luật như sau:

• Căn cứ thu hồi đất không thuộc một trong số các trường hợp Nhà nước có quyền thu hồi đất của người dân (Căn cứ theo khoản 1 điều 16 Luật Đất đai 2013, các trường hợp thu hồi đất)
• Thẩm quyền thu hồi đất trái pháp luật.(Thực hiện theo Điều 66 Luật Đất đai năm 2013). 

Người nào được khởi kiện quyết định thu hồi đất?

Theo khoản 1 Điều 115 Luật tố tụng hành chính về quyền khởi kiện vụ án hành chính:

“ Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc trong trường hợp không đồng ý với quyết định, hành vi đó hoặc đã khiếu nại với người có thẩm quyền giải quyết, nhưng hết thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã được giải quyết nhưng không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi đó.”

► Để khởi kiện quyết định hành chính 

• Điều kiện thứ 1:

- Đối với cá nhân: Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự thực hiện quyền, nghĩa vụ thông qua người đại diện theo pháp luật. Cá nhân phải đáp ứng các điều kiện về độ tuổi (người từ đủ 18 tuổi trở lên) và có năng lực trách nhiệm hành chính đó là:

+ Năng lực pháp luật tố tụng hành chính là khả năng có các quyền, nghĩa vụ trong tố tụng hành chính do pháp luật quy định. Mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức có năng lực pháp luật tố tụng hành chính như nhau trong việc yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. 

+ Năng lực hành vi tố tụng hành chính là khả năng tự mình thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính hoặc ủy quyền cho người đại diện tham gia tố tụng hành chính.

- Đối với tổ chức: Trường hợp cơ quan, tổ chức thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính thông qua người đại diện theo pháp luật.

• Điều kiện thứ 2: Được quy định tại Điều 8 Luật tố tụng hành chính về quyền quyết định và tự định đoạt của người khởi kiện theo đó cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền quyết định việc khởi kiện vụ án hành chính. Tòa án chỉ thụ lý giải quyết vụ án hành chính khi có đơn khởi kiện của người khởi kiện. Nếu không có đơn khởi kiện thì Tòa án không thụ lý giải quyết.

Thời hiệu khởi kiện quyết định thu hồi đất

Điểm a khoản 2 Điều 116 Luật tố tụng hành chính quy định thời hiệu khởi kiện đối với từng trường hợp là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc;

Khoản 3 Điều 116 Luật tố tụng hành chính về trường hợp đương sự khiếu nại theo đúng quy định của pháp luật đến cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì thời hiệu khởi kiện được quy định:

“a) 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc quyết định giải quyết khiếu nại lần hai;

b) 01 năm kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật mà cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền không giải quyết và không có văn bản trả lời cho người khiếu nại.”

Trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác làm cho người khởi kiện không khởi kiện được trong thời hạn quy định tại điểm a và điểm b khoản 2 Điều 116 thì thời gian có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác không tính vào thời hiệu khởi kiện.

Thủ tục khởi kiện

Thủ tục là những  bước những quy trình để tiến hành một công việc nào đó. Khi cá nhân tổ chức nắm rõ thủ tục và tiến hành theo nó sẽ tiết kiệm được thời gian công sức cũng như tiền bạc. Thủ tục khởi kiện theo Điều 117 Luật tố tụng hành chính theo đó thủ tục khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu hủy quyết định thu hồi đất trái pháp luật như sau:

Bước 1: Làm đơn khởi kiện

Khi khởi kiện vụ án hành chính thì cơ quan, tổ chức, cá nhân phải làm đơn khởi kiện theo quy định tại Điều 118 của Luật này.

Bước 2: Nộp đơn khởi kiện

Sau khi đã chuẩn bị hồ sơ gồm đầy đủ các giấy tờ nêu trên chủ thể có yêu cầu sẽ nộp đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết. Theo Điều 119 Luật tố tụng hành chính quy định về việc  gửi đơn khởi kiện đến Tòa án theo đó người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng một trong các phương thức sau đây:

• Nộp trực tiếp tại Tòa án.
• Gửi qua dịch vụ bưu chính.
• Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Bước 3: Thụ lý vụ án

Nếu đơn khởi kiện đã đúng theo quy định của pháp luật người khởi kiện tiến hành nộp tạm ứng án phí trong thời hạn 10 ngày (Điều 125 Luật tố tụng hành chính 2015) kể từ ngày nhận được thông báo. Án phí hành chính sơ thẩm (200.000 đồng). Các trường hợp được miễn nộp tiền tạm ứng án phí, án phí quy định tại Điều 12 Nghị quyết 326/2016 là:

• Người khởi kiện vụ án hành chính là thương binh; bố, mẹ liệt sỹ; người có công với cách mạng;
• Người khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính trong việc áp dụng hoặc thi hành biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa bệnh;
• Cá nhân, hộ gia đình thuộc diện nghèo theo quy định của Chính phủ;

Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án ngay sau khi người khởi kiện nộp biên lai thu tiền cho cho Tòa án.

Bước 4: Giải quyết vụ án và ghi nhận tại bản án có hiệu lực

Theo Điều 123, Điều 125 Luật tố tụng hành chính 2015 căn cứ vào các chứng cứ trong vụ án mà các đương sự cung cấp để xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính này, Tòa án xem xét bác đơn khởi kiện hay chấp nhận đơn khởi kiện để hủy quyết định hành chính.

Đây có thể được xem là giai đoạn mang tính quyết định đối với kết quả giải quyết vụ án. Người có yêu cầu khởi kiện hủy quyết định thu hồi đất phải cung cấp chứng cứ đầy đủ, mang tính thuyết phục cao để tăng khả năng thắng kiện.

Hồ sơ khởi kiện quyết định thu hồi đất

Như đã trình bày ở trên khi muốn tiến hành khởi kiện quyết định thu hồi đất để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình nếu thấy các quyền lợi của mình bị xâm hại. Cá nhân/ người sử dụng đất phải tiến hành nộp hồ sơ khởi kiện đến cơ quan chức năng, nhiều người còn băn khoăn hồ sơ khởi kiện gồm những gì thì sau đây Luật Apollo sẽ làm rõ hơn về hồ sơ khởi kiện quyết định thu hồi đất theo đó hồ sơ này bao gồm:

• Đơn khởi kiện có đầy đủ nội dung theo Điều 118 Luật tố tụng hành chính;
• Tài liệu nhân thân: Bản sao hộ khẩu (nếu có), căn cước công dân (có chứng thực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền);
• Tài liệu chứng minh cho yêu cầu khởi kiện theo Điều 100 Luật đất đai 2013;
• Bản sao quyết định thu hồi đất, đơn khiếu nại, bản sao quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có)...;

Thu hồi đất là việc xảy ra chủ yếu ở những thành phố lớn hoặc những quận, huyện mà đang phát triển kinh tế được tân trang, xây dựng lại cầu cống, đường xá nên cần mở rộng diện tích đường, phục vụ cho kế hoạch phát triển về lâu dài. Nhà nước có quyền thu hồi đất của người dân vì mục đích quốc phòng, an ninh hay để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng,… Việc làm này là cần thiết. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất của người dân trái pháp luật.

Trên đây là nội dung Luật Apollo giải đáp cho bạn đọc về khởi kiện quyết định thu hồi đất. Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề hay thắc mắc về đất đai cần được tư vấn, hãy liên hệ ngay tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi để được tư vấn miễn phí.

Luật Apollo cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên sâu, toàn diện cho cá nhân và doanh nghiệp, sự hài lòng của quý khách là niềm hân hạnh của Công ty chúng tôi!

Apollo

Sáng tạo giá trị - Kiến tạo Bình an